Vệ sinh an toàn thực phẩm

Mục tiêu bài học: Sau bài học, học sinh nắm được: Vai trò và tầm quan trọng của việc bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) Nguyên nhân gây nên mất VSATTP Các biểu hiện của ngộ độc thực phẩm Biết các thực hành ĐÚNG nên làm cũng như biết được các thực hành SAI cần tránh để bảo đảm VSATTP

2. Các biểu hiện khi bị ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm là tình trạng bệnh lý xảy ra do ăn, uống thực phẩm bị nhiễm tác nhân gây bệnh. Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường gặp: Tiêu chảy; Nôn; Đau bụng.

Ngoài ra, còn có các triệu chứng khác như buồn nôn, sốt, đau đầu, đau cơ và khớp xương. Các triệu chứng này phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra ngộ độc. Ngộ độc thực phẩm có thể xuất hiện ngay hoặc sau nhiều giờ hoặc nhiều ngày sau khi ăn
   

• Thực phẩm từ động vật có bệnh hoặc thủy sản sống ở nguồn nước bị nhiễm bẩn và độc hại.
  
  
• Các loại rau quả được bón quá nhiều phân hóa học, trồng ở vùng đất bị ô nhiễm hoặc thu hái khi vừa mới phun thuốc trừ sâu, thuốc kích thích sinh trưởng, tưới phân tươi, nước thải bẩn.
  
  
• Không chấp hành đúng quy định việc sử dụng các chất kích thích sinh trưởng, các loại thuốc thú y trong chăn nuôi và thuốc bảo vệ thực vật.
  
  
• Sử dụng các chất bảo quản, phụ gia thực phẩm không cho phép hoặc quá liều lượng quy định. 
  
  
• Dùng dụng cụ sành sứ, sắt tráng men, nhựa tái sinh... bị nhiễm chì hoặc các chất độc hóa học khác để chứa đựng thực phẩm.
  
  
• Để thực phẩm tiếp xúc trực tiếp hoặc gần nơi ô nhiễm.
  
  
• Để thức ăn qua đêm hoặc quá 2 giờ ở nhiệt độ thường, không che đậy thức ăn để bụi bẩn, các loại côn trùng gặm nhấm, ruồi nhặng và các động vật khác tiếp xúc gây ô nhiễm.
  
  
• Không rửa tay trước khi chuẩn bị thực phẩm, thức ăn.
  
  
• Dùng chung dao, thớt hoặc để lẫn thực phẩm tươi sống với thức ăn chín.
  
  
• Rửa thực phẩm, dụng cụ ăn uống bằng nước nhiễm bẩn.
  
  
• Nấu thực phẩm chưa chín hoặc không đun sôi lại trước khi ăn.
  
  
• Dùng khăn bẩn để lau dụng cụ ăn uống.
  
  
• Người chế biến thực phẩm, chuẩn bị thức ăn đồ uống đang bị các bệnh truyền nhiễm, tiêu chảy, đau bụng, nôn, sốt, ho hoặc nhiễm trùng ở da.
  
  

• Hãy chọn các thực phẩm có giá trị dinh dưỡng và bảo đảm vệ sinh an toàn

• Dùng nước sạch, an toàn để chế biến thức ăn đồ uống và rửa dụng cụ
  
  
• Sử dụng các đồ dùng nấu nướng và ăn uống sạch sẽ
  
  
• Chuẩn bị thực phẩm sạch sẽ và nấu chín kỹ
  
  
• Ăn ngay khi thức ăn vừa nấu chín xong
  
  
• Bảo quản cẩn thận thức ăn đã nấu chín và đun kỹ lại trước khi ăn.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt
  
  
• Giữ gìn vệ sinh nơi ăn uống và chế biến thực phẩm
  
  
• Sử dụng các vật liệu bao gói thực phẩm sạch sẽ và thích hợp
  
  

• Ngăn chặn, xử trí kịp thời các vụ ngộ độc thực phẩm và thực hiện các biện  pháp vệ sinh phòng bệnh

• Để đảm bảo rau quả sạch, không bị hao hụt chất dinh dưỡng cần thu hái rau quả vào lúc sáng sớm, lúc đó các thành phần dinh dưỡng là cao nhất. Tránh thu hái lúc mưa, nắng, trời nhiều sương vì nhiệt độ và độ ẩm cao sẽ ảnh hưởng xấu đến bảo quản rau quả. Khi thu hái rau quả cần nhẹ nhàng, tránh làm xây xát, dập nát vì như vậy sẽ làm hao hụt nhiều vitamin đặc biệt là vitamin C.
  
  
• Trong quá trình trồng, nếu có sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật, phải đảm bảo đủ thời gian cách ly quy định ở từng loại hóa chất. Không sử dụng phân tươi, phân chưa ủ kỹ tưới vào các loại rau ăn sống vì trong đó có chứa nhiều vi khuẩn gây bệnh, trứng giun, sán. Trước khi ăn các loại quả nên rửa sạch, gọt vỏ, các loại rau nên rửa kỹ nhiều lần.

1. Chọn thực phẩm an toàn: Chọn thực phẩm tươi. Rau, quả ăn sống phải được ngâm và rửa kỹ bằng nước sạch. Quả nên gọt vỏ trước khi ăn. Thực phẩm đông lạnh nếu đã để tan đá, rồi làm đông đá lại là kém an toàn.

2. Nấu chín kỹ thức ăn: Nấu chín kỹ hoàn toàn thức ăn là bảo đảm nhiệt độ trung tâm thực phẩm phải đạt tới trên 70°C.

3. Ăn ngay sau khi nấu: Hãy ăn ngay sau khi vừa nấu xong vì thức ăn càng để lâu thì càng nguy hiểm.

4. Bảo quản cẩn thận các thức ăn đã nấu chín: Muốn giữ thức ăn quá 5 tiếng đồng hồ, cần phải giữ liên tục nóng trên 60°C hoặc lạnh dưới 10°C. Thức ăn cho trẻ nhỏ không nên dùng lại.

5. Nấu lại thức ăn thật kỹ: Các thức ăn chín dùng lại sau 5 tiếng và nhất thiết phải được đun kỹ lại.

6. Tránh ô nhiễm chéo giữa thức ăn chín và sống với bề mặt bẩn: Thức ăn đã được nấu chín có thể bị nhiễm mầm bệnh do tiếp xúc trực tiếp với thức ăn sống hoặc gián tiếp với các bề mặt bẩn (như dùng chung dao, thớt để chế biến thực phẩm sống và chín).

7. Rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn và sau mỗi lần gián đoạn để làm việc khác: Nếu bạn bị nhiễm trùng ở bàn tay, hãy băng kỹ và kín vết thương nhiễm trùng đó trước khi chế biến thức ăn.

8.  Giữ sạch các bề mặt chế biến thức ăn: Do thức ăn dễ bị nhiễm khuẩn, bất kỳ bề mặt nào dùng để chế biến thức ăn cũng phải được giữ sạch. Khăn lau bát đĩa cần phải được luộc nước sôi và thay thường xuyên trước khi sử dụng lại.

9.  Che đậy thực phẩm để tránh côn trùng và các động vật khác: Che đậy giữ thực phẩm trong hộp kín, chạn, tủ kính, lồng bàn... Đó là cách bảo vệ tốt nhất. Khăn đã dùng che đậy thức ăn chín phải được giặt sạch lại.

10. Sử dụng nguồn nước sạch an toàn: Nước sạch là nước không màu, mùi, vị lạ và không chứa mầm bệnh. Hãy đun sôi trước khi làm đá uống. Đặc biệt cẩn thận với nguồn nước dùng nấu thức ăn cho trẻ nhỏ.